فولاد آلیاژی یک ماده بر پایه آهن است که علاوه بر کربن، حاوی یک یا چند عنصر عمداً اضافه شده است. عناصر آلیاژی به فولاد اضافه می شوند تا یک یا چند ویژگی فیزیکی و/یا مکانیکی آن را بهبود بخشند، مانند: سختی، استحکام، چقرمگی، عملکرد در دمای بالا، مقاومت در برابر خوردگی و مقاومت در برابر سایش. این عناصر معمولاً 1-50 درصد وزنی ترکیب فلز را تشکیل می-دهند. راه های زیادی برای گروه بندی فولادهای آلیاژی وجود دارد. آن¬ها را می¬توان بر اساس عناصر آلیاژی اصلی آنها (به عنوان مثال، فولادهای ضد زنگ حاوی مقادیر قابل توجهی کروم) یا بر اساس درصد تمام عناصر آلیاژی که فولاد حاوی آن¬ها است (به عنوان مثال، فولاد با آلیاژ بالا معمولاً حاوی بیش از 8% عناصر آلیاژی یا فولاد کم آلیاژ کمتر از 8%عناصر آلیاژی) گروه بندی کرد.
بسته به خواص مورد نظر ماده، فولاد آلیاژی می تواند دارای طیف گسترده و مقادیر متغیری از عناصر آلیاژی باشد. هر یک از این عناصر برای افزایش برخی خواص فولاد مانند عملکرد بالا، دوام، استحکام بالا، عملکرد خوب در شرایط سخت و مقاومت در برابر خوردگی اضافه می¬شود. عناصر آلیاژی معمولی عبارتند از: بور، کروم، مولیبدن، منگنز، نیکل، سیلیکون، تنگستن و وانادیم. سایر عناصر کمتر رایجی که ممکن است اضافه شوند عبارتند از: آلومینیوم، کبالت، مس، سرب، قلع، تیتانیوم و زیرکونیوم.
فولاد آلیاژی را می توان به هفت دسته اصلی تقسیم کرد که در جدول 1.1 در زیر نشان داده شده است:
Steel type | Classification |
Low-alloy steel | Less than 8% alloying elements |
High-strength low alloy (HSLA) steel | Low alloy steel |
High-alloy steel | More than 8% alloying elements |
Stainless steel | High alloy steel |
Advanced high-strength steel (AHSS) | Low alloy and low carbon content |
Maraging steel | Low carbon content |
Tool steel | High carbon content |
همه فولادهای آلیاژی قابل عملیات حرارتی نیستند. نمونه هایی از فولادهای آلیاژی که قابل عملیات حرارتی نیستند عبارتند از فولادهای زنگ نزن فریتی و آستنیتی. برای اینکه فولاد به اندازه کافی سخت شود، کربن برای سخت شدن آن لازم است. برای فولادهای آلیاژی که محتوای کربن کافی برای سخت شدن دارند، دمای مورد نیاز برای سخت شدن فولاد آلیاژی معمولاً بین 760-1300 درجه سانتیگراد است (بسته به محتوای کربن)؛ همچنین مانند سایر انواع فولاد، سخت شدن فولاد آلیاژی شامل گرمایش کنترل شده در دماهای بحرانی و به دنبال آن یک مرحله خنک کننده کنترل شده است.